21. Yüzyılda Değişen Gazetecilik

21. Yüzyılda Değişen Gazetecilik

   Merhaba arkadaşlar, bu yazımızda gazetecilik mesleği ve gazeteciliğe bakış açısında 21. yüzyılda görülen değişikliklerden ve bu değişikliklerin nedenlerinden bahsedeceğim. Dünyadaki, sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel olaylar doğası yapısıyla gazeteciliği de doğrudan etkilemektedir. Bu sadece gazetecilik mesleğinde haber oluşturma sürecinde değil, bütün süreçlerde kendini göstermektedir. 

Gerek haber oluşturma süreci, gerek gazeteciliğe bakış  açısı gerekse yayınlanma süreci dünyadaki olup biten olaylardan payına alıyor.Gazeteciliğin dünyada bir değişim  süreci içine girdiğini söylemek yanlış olmaz. Özellikle, gazetecilik mesleğinin temel niteliklerinde bu "değişim" kendini iyice belirgin kılıyor. Bu durum, 1990'da çıkan Körfez Krizi ve 1991'deki Körfez Savaşı ile kendini belli ettiği söylenebilir. 

ABD'de 11 Eylül 2001 'deki saldırılar ile zirveye çıkan terör ve şiddet olayları, Usame Bin Ladin liderliğinde El Kaide gibi terör örgütlerinin öne çıkmasına neden olurken, gazetecilik açısından da önemli değişikliklerin yaşanmasına neden oldu. Afganistan'daki savaş sonrasında 20 Mart 2003'te başlayan ve resmi olarak 1 Mayıs 2003'te bittiği söylenen Irak Savaşı hâlâ düşük yoğunluklu olarak devam ediyor. Irak Savaşı gazetecilik açısından farklı yaklaşımların kullanılmasını devreye sokmakla kalmayıp, iletişim hak ve özgürlüklerinin yeniden tanımlanmasına, yeni iletişim teknolojilerinden yararlanılmasına da neden oldu.

Gazetecilik teknolojisindeki yeni gelişmeler sürekli olarak gazetecilerden bilgi işleme yöntemlerini daha çok benimsemelerini gerektiriyor. Yeni bilgi işleme yöntemlerinin bulunması ise, teknolojinin enformasyonun akışının düzenlenmesi yönünden devam eden bir mücadele alanı olarak sürecek gibi. 1990 yılındaki Körfez Krizi 1991 yılındaki Körfez Savaşı bu durumu fazlasıyla açığa çıkardı denilebilir. Liberaller ve muhafazakârlar Körfez Savaşı hakkında pek çok söz söylediler. Dünya savaş tarihinde ilk eş zamanlı olarak izlenen savaş olan Körfez Savaşı hakkında pek çok eleştiri yapıldı. Bu eleştiriler arasında "olayları bütünlük ve denge içinde iyi bir şekilde izlemenin Körfez Savaşı'nda teknik  yetersizlik yüzünden yeterli olamadığı da yer alıyordu. Aslında eleştirilmek istenilen, haber kaynaklarından akan enformasyonu işleyebilmek yönünden gazetecilerdeki teknik yetenek eksikliğiydi. Gazetecilerin teknik yetersizlikleri yanı sıra, haber kaynaklarının enformasyonu yönlendirmede sergiledikleri beceriler de sorunluydu.

Gazeteciliğin temel işlevlerinde görülen değişikliklikler, enformasyonun artık yalnızca aktarılmasıyla yetinilmeyip iyi bir şekilde izlenmesininin önemini açığa çıkarmıştır. Yapılan haberlerde enformasyonun aktarılması yanında, dezenformasyonun kullanımında artış görüldü. Bunda  Irak Savaşı'nın rolü olduğu kadar, terör ve şiddet olaylarının artış göstermesinin de büyük payı olduğu bir gerçek. Gazeteler için günün haberlerini yorumlamak, bunlara içerik kazandırmak eskiye göre artık daha önemli. Günün  olaylarını radyoyla, televizyonla, bilgisayar ekranıyla hazır şekilde aktarmak artık yeterli değil. Gazetecilerin bunlara yeni bir şeyler katması gerekiyor, geleneksel gazetecilikte, habere konu olan olayı izlemek olağandı. Şimdi, bu yol yine izleniyor ama görülen değişiklik haber olabilecek olaylar için çaba gösterme şeklinde kendini  gösteriyor. 

Halkla ilişkiler uzmanları, pazarlamacılar, piyasa araştırmacılarının tümü kitle iletişim araçlarında "haber olabilecek olayları" çıkarabilmek için çaba harcıyorlar. Daha doğrusu, gazetecilik yapan kitle iletişim araçlarının geleneksel edilgenliğini zorluyorlar.Bu değişim süreci içinde öne çıkanlar arasında savaş gazeteciliği, magazin gazeteciliği (tabloidiziation), yurttaş gazeteciliği (citizen journalism) ile kamusal gazetecilik (public journalism) yer alıyor. Öne çıkanlar bir yandan gazetecilik mesleğinin temel niteliklerinde değişime neden olurlarken, gazetecilik türlerinde görülen değişiklikler üzerinde düşünülmesini beraberlerinde getiriyorlar. Gazetecilik türlerinde görülen değişiklikler özellikle haber yapma bakımından kendini gösteriyor.

Körfez savaşının sembollerinden bir fotoğraf