Söyleşi çeşitleri
Söyleşinin çeşitleri için yapılabilecek ilk ayrım, haber söyleşisi ve renkli
haber söyleşisidir Haber söyleşisi olaya ait gerçekleri ve bilgileri elde etmek
için yapılır. Renkli haber söyleşisi
ise, söyleşi renkli haber şeklinde verileceğinden bu yolla elde edilen
gerçeklerin ve bilgileri değeri yazılacak haberle orantılıdır. Haber söyleşisi
için kolay bir örnek vermek basittir.
Herhangi bir gazetenin ilk sayfasına bakıldığında en önemli
haberin haber söyleşisi ile yapıldığı gözlemlenebilir. Renkli haber söyleşisi
örneklerine gazetelerin baş sayfalarına rastlandığı gibi, bu haber söyleşisi
daha çok magazin sayfalarında yer alır. Gerek haber söyleşisinde gerekse renkli
haber söyleşisinde gazetecilerin dikkat etmesi gereken birtakım kurallar vardır.
Gazeteci söyleşide ele alınanları iyice değerlendirmeli, söyleşiyi verenin
görüşlerinde bir önyargı olup olmadığına dikkat etmelidir. Söyleşide ortaya
çıkan önemli ve temel noktalar kadar, sorulan sorular söyleşi yazılırken
değerlendirilmelidir. Söyleşi,
gerektiğinde farklı kaynaklar tarafından da desteklenmelidir. Söyleşi nasıl yapılır başlıklı yazımızdan söyleşide soru sormanın püf noktalarını
inceleyebilirsiniz.
Söyleşi çeşitleri bakımından ikinci bir ayrım, söyleşinin
türüne göre yapılan ayrımdır. Bu ayrımda söyleşiler için beşli bir ayrım
kullanılmaktadır.
- Haber söyleşi
- Telefonla söyleşi
- Hazırlıklı söyleşi
- Rastgele söyleşi
- Sempozyum söyleşi
- Haber söyleşi: Haber söyleşide gazeteci ile söyleşi yapılacak olan kaynak arasındaki konuşma çok kısa bir süre içinde gerçekleşir. Bu gibi durumlarda gazetecinin elinde söyleşi yapılacak kişi hakkında kuvvetli bir kanıt veya haber değeri taşıyan önemli bilgiler bulunmaktadır. Örneğin, tanınmış bir döviz kaçakçısını gazeteci belirlemiştir ve elinde yeteri kadar kanıt vardır. Bu durumun daha da açığa kavuşması ve aydınlatılması için bu kişiye birtakım sorular yönelterek istenilen bilgiye ulaşılmaya çalışılır.
- Telefonla söyleşi: Bu söyleşi şekli haber söyleşinin daha da kısaltılmış şeklidir. Telefonla söyleşi her gün çok sayıda yapıldığından gazetecilerin çok fazla alışık olduğu bir söyleşidir. Burada en önemli nokta söyleşi yapılırken sorulacak soruların, açık ve net bir şekilde düzenlenmiş olması gerekir.
- Hazırlıklı söyleşi: Hazırlıklı söyleşi yapılacaksa söyleşi öncesinde haber kaynağına sorulacak bütün soruların en ince detayına kadar hazırlanması gerekir. Hatta soruların öncelik ve sonralık sırası bile belirlenir. Daha başka bir ifadeyle, söyleşi yapılacak kişinin karşısına gazeteciler hazırlıklı bir şekilde giderler. Bazen yapılan bütün hazırlığa rağmen sorulara yeterli yanıt alınamayabilir. Alınsa bile işe yaramayabilir.
- Rastgele söyleşi: Çok yaygın fakat yapılması güç olan bir söyleşi türüdür. Gazetecinin bu tür söyleşide karşısındaki kişinin güvenini kazanmak için onu ikna etmesi gerekebileceği gibi, karşısındakinin hiç yanıt vermeyeceğini veya aldırmayacağını da hesaba katmalıdır. Yani gazeteci bu tür söyleşide toplayacağı yanıtların gelişigüzel olacağını hatta hiç amacına ulaşamayacağını baştan bilmelidir. Hiç yoktan iyidir diyerek bazı ipuçları elde etmek umuduyla bu tür söyleşiye başvurulmaktadır.
- Sempozyum söyleşi: Sempozyum söyleşi genellikle bilgi sahibi olan kişilerin görüşlerini almak için başvurulan bir yoldur. Sempozyum söyleşiyi yapan gazeteciler genellikle tecrübeli, usta gazetecilerdir. Bu tür söyleşiyi oluşturacak malzemeyi telefonla veya seçilmiş kişileri ziyaret ederek toplarlar. Bu tür söyleşilerin konuları genellikle gazetenin üzerinde yoğunlaştığı konular arasından seçilir. Sempozyum söyleşi kaleme alınırken konuşulanların sürekliliğini gösterecek şekilde veya yarı renkli haber şeklinde kaleme alınabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder